Πέμπτη, Μαΐου 16, 2013

Περι ψυχολογίας αθλητών

Αφορμή για την συγκεκριμένη ανάρτηση μου έδωσαν τα κατ' επανάληψη διάφορα δελτία τύπου που φτάνουν στο mail μας και αφορούν αγώνες, αποτελέσματα και επιδόσεις αθλητών ολυμπιακού τριγώνου. Θα χρησιμοποιήσω την ιδιότητα μου και θα βγάλω συμπεράσματα ως πρώην πρωταθλητής (κολύμβησης και υδατοσφαίρισης). Σκοπός μου είναι να ευαισθητοποιήσω ομοσπονδία, ομίλους προπονητές και γονείς αθλητών ώστε να συνειδητοποιήσουν πως
η ψυχολογία ενός αθλητή παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στις αθλητικές του επιδόσεις αλλά και στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του, ιδιαίτερα όταν ο αθλητής εξασκεί ένα άθλημα όπως η ιστιοπλοϊα.

ΓΟΝΕΙΣ ΑΘΛΗΤΩΝ
Θυμάμαι στην κερκίδα του κολυμβητηρίου γονείς συναθλητών μου στις προπονήσεις, με τα χρονόμετρα στο χέρι, να χρονομετρούν τα παιδιά τους και να τους κάνουν διάφορες χειρονομίες, πως να τεντώνουν τα χέρια τους, πως να χτυπάνε τα πόδια τους πιο δυνατά και διάφορα άλλα τέτοια. "Γονείς προπονητές" και μπορεί οι ίδιοι να μην ήξεραν κολύμπι. Υπήρχαν κάποιοι άλλοι γονείς που ούτε καν τους ξέραμε. Δεν τους είχαμε δει σχεδόν ποτέ. Τέλος υπήρχε άλλοι μια κατηγορία γονέων. Ήταν αυτοί που ήταν πιο χαλαροί. Έρχονταν συχνά στο κολυμβητήριο, όχι καθημερινά, ήταν κοντά στα παιδιά τους σε όλους τους αγώνες, αντιμετώπιζαν της νίκες και τις ήττες σχεδόν με τον ίδιο τρόπο. Ουδέτερα.

Η κάθε κατηγορία έβγαλε παρόμοιους αθλητές και αργότερα παρόμοιους χαρακτήρες και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Δεν υπάρχει λόγος ούτε είναι και ο χώρος εδώ να κάνουμε ανάλυση σε βάθος, απλά για την ιστορία θα πούμε πως στην κατηγορία με τους χαλαρούς γονείς συσωρεύονται οι πιο πολλοί πρωταθλητές.


 Ο ρόλος του γονιού είναι να επιλέξει και να εμπιστευτεί ομάδα και προπονητή. Να είναι κοντά στο παιδί και ο αθλητής να νοιώθει την στήριξη του, όχι όμως την πίεση του. Επίσης οι γονείς να ενδιαφέρονται για το καλό της ευρύτερης ομάδας. Όταν η ομάδα ευημερεί τότε και μεμονομένα οι αθλητές ευημερούν.
Πρέπει να στηρίζουν τις επιλογές των παιδιών ως προς το άθλημά τους, ακόμη και αν δεν τους βρίσκουν απόλυτα σύμφωνους. Να επιτρέπουν στο παιδί να αποφασίσει μερικώς για τα πράγματα που το αφορούν, ώστε να χτίζει σταδιακά την αυτονομία του. Ακόμη και η επιλογή του να σταματήσει τον αθλητισμό, απαιτεί υποστήριξη από τους γονείς.
Να εκπαιδεύουν τα παιδιά να σέβονται τους προπονητές τους. Να αποτελούν παράδειγμα όταν δείχνουν και αυτοί με τη σειρά τους σεβασμό. Είναι ζωτικής σημασίας για την παραμονή και εξέλιξη του παιδιού το να ακούει και να εμπιστεύεται τις συμβουλές και τις οδηγίες του προπονητή του. Η διαφωνία που εκδηλώνουν οι γονείς προς τον προπονητή γίνεται αντιληπτή από τα παιδιά σε μεγαλύτερο εύρος και επηρεάζει τη συναισθηματική τους στάση τόσο προς τον προπονητή όσο και προς τον αθλητισμό γενικότερα. Η εμπιστοσύνη του αθλητή προς τον προπονητή του είναι ιδιαίτερα σημαντική στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης από την πλευρά του αθλητή και την άντληση σιγουριάς και ασφάλειας. 
Απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή η εμπλοκή των γονιών με τη δραστηριότητα των παιδιών. Ορισμένοι γονείς προσπαθούν να επιτύχουν μέσα από το άθλημα των παιδιών και να αναδείξουν στοιχεία, τα οποία εκείνοι δεν είχαν την ευκαιρία να αναδείξουν στο παρελθόν. Το συγκεκριμένο φαινόμενο ονομάζεται «παγίδα αντίστροφης εξάρτησης» και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα πιεστική συμπεριφορά του γονέα προς τον παιδί, άκρως παρεμβατική στην δουλειά του προπονητή. Η αντίστροφη εξάρτηση αναφέρεται στο γεγονός ότι πλέον ο γονέας εξαρτά την επιτυχία του ως άνθρωπος από την επιτυχία του αθλητή. Η πίεση προς τον αθλητή είναι συμπεριφορά που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Τα παιδιά που πιέζονται πάνω από τις ικανότητές τους, είναι πιθανόν να χάσουν την αυτοπεποίθησή τους, να αναπτύξουν άρνηση και  εκνευρισμό προς τους γονείς τους, να αισθανθούν ανασφαλή για τις δυνατότητές τους και να σταματήσουν να προσπαθούν. Ορισμένες φορές αυτή η πίεση μεταφέρεται και επηρεάζει τις διατροφικές τους συνήθειες και τον ύπνο τους.

Οι Όμιλοι
Συχνά βλέπουμε δελτία τύπου να αναφέρονται σε κακή τύχη του αθλητή ή σε κάποιον τραυματισμό του προκειμένου να δικαιολογηθεί μία κακή εμφάνιση ή μία όχι και τόσο επιτυχής επίδοση. Πόσο όμως επικίνδυνο είναι αυτό; Μήπως με αυτό τον τρόπο εκπαιδεύουμε λάθος τους αθλητές; Μήπως τους μαθαίνουμε στην εύκολη λύση της πρόσληψης του "Depon" της δικαιολογίας;

Το διάστημα μετά τον αγώνα είναι μια κρίσιμη στιγμή όπου ο αθλητής «επανέρχεται» από την ένταση. Είναι πιθανόν να είναι σε έξαρση, σε εκνευρισμό, αδιάφορος ή και θυμωμένος. Εμφανίζει μια σειρά συναισθημάτων τα οποία επηρεάζονται άμμεσα από το περιβάλλον του αθλητή.
Ο όμιλος πρέπει να αποτελεί θετική πηγή υποστήριξης και βοήθειας.  Είναι δουλειά του προπονητή η κριτική και αξιολόγηση του αθλητή.
Είναι παράλογο και επικίνδυνο να χαϊδεύουμε τα αυτιά των αθλητών μας δημοσίως. Μπορεί να έχει μη αναστρέψιμες συνέπειες στο μέλλον τους σαν αθλητές αλλά και σαν προσωπικότητες.

ΠΡΟΤΑΣΗ 
Προς τους ομίλους και την ομοσπονδία. Καλά τα σεμινάρια που αφορούν τους αθλητές και το άθλημα που εξασκούν. Μήπως όμως ξεκινάμε λάθος; Μήπως πρέπει να διοργανωθούν από τους ομίλους σεμινάρια και διαλέξεις από ειδικούς που θα αφορούν την εκπαίδευση γονέων, παραγόντων και προπονητών ώστε να αντιληφθούμε όλοι πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογία του παιδιού-αθλητή και να μάθουμε πως θα την διαχειριστούμε προς όφελος του;
Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα παιδιά κάνουν αθλητισμό σε μικρή ηλικία, κυρίως για να διασκεδάζουν. Όταν ο αθλητισμός γίνεται πιεστικός και εκλύει αρνητικά συναισθήματα, οδηγούνται σταδιακά στην αποφυγή του και τελικά στην απόσυρση. Πρέπει να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε τα παιδιά, ώστε η εμπειρία του αθλητισμού να είναι θετική, διασκεδαστική και να αποκομίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα, ωφέλιμα για εκείνα, στοιχεία.

7 σχόλια:

  1. Δεν ειναι επώνυμο το αρθρο.. Γιατι?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το άρθρο υπογράφεται από τον διαχειριστή του blog με το ψευδόνυμο "Οδυσσέας εν πλω".

      Διαγραφή
  2. Σοφά λόγια από άνθρωπο που ξέρει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ ωραίο άρθρο που θα πρέπει να διαβαστεί από όλους τους γονείς των αθλητών όλων των αθλημάτων. Γιατί επιτέλους βαρέθηκα τη νοοτροπία του Έλληνα που καταστρέφει ο ίδιος το παιδί του και την πληρώνουν συνήθως τρίτοι ειδικά όταν αυτοί οι γονείς είναι μπλεγμένοι με τα διοικητικά αλλά πάνω απ'όλα για να κλείσω την πληρώνουν τα ΠΑΙΔΙΑ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Στα λόγια όλοι τα λένε άψογα, αλλά στην πράξη, όταν πρόκειται για το δικό τους παιδί, τα κάνουν μαντάρα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή